بەستێنی هاوکاری زانکۆی زانستی بێهزیستی و توانابەخشی لەگەڵ ناوەندە زانستی و فێرکارییەکانی هەرێمی کوردستانی عێراق ڕەخسا.
بە راپۆرتی ئاژانسی میهر،دوکتور "حەمیدرەزا خوڕەم خورشید" سەرۆکی زانکۆی زانستی بێهزیستی و توانابەخشی لەگەڵ دوکتور "نازم عومەر دەباغ" نوێنەری هەرێمی کوردستانی عێراقی لە ئێران دیداری کرد.
سەرۆکی زانکۆی زانستی بێهزیستی و توانابەخشی لەم دیدارەدا،لە توانایی زانستی ئەم زانکۆیەی وەک زانکۆی پسپۆڕی،تایبەت و چالاک لە بوارەکانی تەندروستی و ئاسایشی کۆمەڵایەتی،توانابەخشی و تەندروستی دەروونی و راهێنانی هێزی مرۆڤی قسەی کرد.
ئەو هەروەها بە ئاماژە بە بوونی یەک هەزار و ۷۰۰ خوێندکاری سەرقاڵی خوێندن لەم زانکۆیەن کە ۶۰ لەسەدی ئەوان لە قۆناغەکانی دوکتۆرا دەخوێنن وتی:بەستێنی هاوکاری زانکۆی بێهزستی لەگەڵ ناوەندە زانستییەکانی هەرێمی کوردستان کراوەیە.
لەم دیدارەدا دوکتۆر "محەمەد عەلی موحسێنی بەندپەی" جێگری کاروباری نیونەتەوەیی زانکۆی زانستی بێهزیستی و توانابەخشی،بە ئاماژە بە بارودۆخی تایبەت ناوچەکە و بوونی شەڕ و پێکادانەکان،جەختی کردەسەر ڕۆڵی بەشەکانی توانابەخشی لە ڕاهێنانی هێزی مرۆڤی بە کارامە زانی بۆ وەڵامدانەوە بە پێداویستیە تەندروستییەکان وڵاتانی دراوسێ لە بواری توانابەخشی بۆ کەم ئەندامان و بریندارانی شەڕ
لای خۆشیەوە "نازم دەباغ" کە لەگەڵ نوینەری فێرکاری و فەرهەنگی هەرێم بەشداریی لەم دیدارەدا کردووە، وێڕای باس کردنی پێویستییە فێرکارییەکانی هەرێمی کوردستان،خۆشحاڵی خۆی دەربڕی لە هاوکاری نێوان زانکۆی زانستی بێهزیستی و توانابەخشی لەگەڵ هەرێمی کوردستان.
بریاردرا دەقێکی لێکتێگەیشتن لە نێوان دوولایەن بە دیاری کردنی برگەکانی هاوکاری لە بواری زانستی و فەرهەنگی و فێرکاری وازژۆ بکرێت.
بە وتەی جێگری کاروباری نێونەتەوەیی زانکۆی زانستی بێهزیستی و توانا بەخشی، ڕاهێنانی هێزی مرۆڤی پسپۆڕ، بەڕێوەبردنی کۆنگرەی زانستی هاوبەش، جێبەجێ کردنی پرۆژەی هاوبەشی تویژینەوەیی لە ئاستی نەتەوەیی و نێونەتەوەیی و سەردان کردنی ناوەندەکانی پزیشکی و توانابەخشی دوو لایەن بە ئامانجی بەرزکردنەوەی ئاستی هاوکاری لە هەرێم لەو بڕگانەیە کە بڕیارە هاوکاری بۆ بکرێت.
"عەلی عەسگەری" بەریوەبەری گشتی ئاژانسی هەواڵی مێهر، ڕوانگەی سەرەکی بەشی زمانی کوردی ئاژانسی مێهری بە ئاوڕدانەوە لە چالاکییە فەرهەنگیەکان ناوبرد.
بە گوێرەی راپۆرتی هەواڵنێری مێهر، "عەلی عەسگەری" بەریوەبەری گشتی ئاژانسی هەواڵی مێهر نیوەڕۆی ئەمرۆ دووشەمە ۴ ی گەڵاڕێزان لە میانەی سەردان کردنی "نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستانی عێراق لە نووسینگەی ئاژانسی مێهر لە تاران، وتی: ئەم ئاژانسە بە ڕوانگەی فەرهەنگیەوە چالاکی دەکات و هەر بۆیە ئەم راونگەیەی کردۆتە یەکمایەتی بۆ بەشی زمانی کوردی.
ئەو لە درێژەدا وتیشی: ئاژانسی مێهر لە کاتی دەستپێکردنی چالاکییەکانیەوە ڕوانگەی فەرهەنگی خۆی پاراستووە و لەم پێناوەشدا زمانی کوردی سەرەڕای هەوڵ بۆ هاودڵی و یەکگرتوویی باشتر هەوڵیش دەدات کە ئەم روانگەی ئاوردانەوە لە بابەتە فەرهەنگییەکان لە یەکمایەتیدا دابنێت.
بەڕێوەبەری گشتی ئاژانسی میهر بە ئاماژە بەوەی کە پەیوەندییەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران لەگەڵ وڵاتانی ناوچەکە دەبێ تۆکمەتر بێتەوە، وتی: یەکێک لە یەکمایەتییەکانی ئێمە لە بەشی زمانی کوردی گەیشتن بەم ئامانجە گرینگەیە و هەر بۆیە هەوڵ دەدەین کە لەم ڕێگایەدا بەرەوپێشەوە بچین.
ئەو رووماڵی هەوڵ لە بەشیکی کوردی بە کارێکی هەستیار ناو برد و رایگەیاند: ئێمە بە وردی ئەم هەستیارییە لە ژیر چاودێریمان دایە و هەوڵ دەدەین بەستێن بۆ نێزیکی و هاودڵی زیاتر لە ناوچەکە بڕەخسێنین و بێ گومان سیاسەتی کۆماری ئیسلامی ئێران هاودڵی و هاوکارییە لە ناوچەکەدا.
عەسگەری هەروەها ئاماژەشی دایە چالاکییەکانی ئاژانسی مێهر و رایگەیاند کە ئەم ئاژانسە ۱۲ ساڵە چالاکی خۆی دەستپێکردووە و ڕۆژنامەی تێهران تایمزیشی وەک بەشیک لەم دەزگا راگەیێنەرییە ناوبرد.
بەڕێوەبەری گشتی ئاژانسی مێهر لە کۆتاییدا داوای لە نوێنەری هەرێمی کوردستان کرد کە هاوکاری و پەیوەندی باشیان لەگەڵ ئەم ئاژانسە ببێت و بەستێنی پستیوانی لە بەشی زمانی کوردی ئاژانسی مێهر دروست بکات.
لای خۆیەوە "نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لەم دیدارەدا وێڕای ڕاگەیاندنی خۆشحاڵی خۆی لە کردنەوەی بەشی زمانی کوردی ئاژانسی مێهر وتی: چاوەڕوان دەکرێت کە ئاژانسی مێهر بە راستی و دروستی بتوانێ لەم رێگا نوێیەدا چالاک بێت.
"نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تاران سەبارەت بە ھەواڵێکی درۆی ماڵپەڕی "ژێدەر" ڕوونکردنەوەیەکی داوە کە دەقە تەواوەکەی لە خوارەوە ھاتووە:
ماڵپەری ھەواڵگری ژێدەری سێبەری دەزگا گومان لێکراوەکان بۆ زڕاندنی ناو و ناوباوبانگی تێکۆشەران و یەکێتی نیشتیمانی کوردستان، جارێکی‌تر درۆیەکی شاخداری بڵاوکردەوە کە نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان بەشداری ئاھەنگێکی ژن گواستنەوەی کوڕی سەرۆکی ھۆزی (ھـەرکی) لە ئێران کردووە و بڕی (١٠٠,٠٠٠ $) سەد ھەزار دۆلاری وەکو دیاری پێشکەش کردبێت کە پێویست ناکات بڵێم دوورە لە ڕاستی بەڵام ئەگەر کرابێت دەبێت بە نوێنەرایەتی حکومەت ئەم کارە کرا بێت وە لە گیـرفانی بەندە نەدراوە بەڵام ھەمان دەنگوباس لە (لڤین پرێس) بڵاوکراوەتەوە کە کەمێک ویژدانی تێدا ھاتووە و دەڵێت نازانرێت نوێنەری حکوومەتی ھەرێم یان نوێنەری حکوومەتی ھەرێمە لە تاران. ھەر چەندە رۆژانە پارتەکان کاری زۆر بەناوی حکومەتی ھەرێم ئەنجام دەدەن و حکومەتە بەستە زمانەکە ئاگای لێ نیە.
دەکرێت ژێدەر لێکۆڵینەوە بکات بزانێت ھەرکیەکان وەکو بنەماڵە و پەیوەندی لەگەڵ چ لایەنەکن لە کاتێکدا پێشمەرگە لە بەرەکانی شەر دژ بە داعش مووچەیان نەبێت وە ئەو خیانەتە بکرێت بەناوی حکومەت ئەم جۆرە دیاریە کە ھەندێک دەڵێن (٣٠٠,٠٠٠ $) سێ سەد ھەزار دۆلار و کاکی ژێدەر دەڵێت (١٠٠,٠٠٠ $) یەک سەد ھەزار دۆلارە.
ڕیسـوابـن ئەوانەی درۆ و دەلەسە ھەڵدەبەستن و یــاری بە قـووتـی جـەماوەر و پـارەی نـــەوت دەکەن.
نــازم عــومــەر
نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە ئێران
"نازم عومەر دەباغ" لە وتارێکدا لە ماڵپەڕی "خەندان" ڕای کەسایەتیی خۆی سەبارەت بە ڕووداوەکانی ئەم دواییانەی ھەرێمی کوردستان دەربڕیوە کە دەقەکەی لە خوارەوە ھاتووە:
زوڵملێكردن و چەوساندنەوەی جەماوەر دەبێته هۆی دروستبوونی ناڕەزایی له نێویانداو له قۆناغی دواتریشدا جێبەجێنەكردنی خواست و داواكارییەكانیان وادەكات كه داوای مافەكانیان بكەن و تەنانەت بێنه سەرشەقام و به شێوەی جۆراوجۆر داوای بەدیهاتنی خواستەكانیان بكەن، هەمیشه و به درێژایی مێژوو ئەم دیاردەیه وایكردووه كه كەسانێكی دڵسۆز و بەپەرۆش به هەستكردن به بەرپرسایەتی جڵەوی جەماوەر بگرنه دەست و له ئاكامیشدا به دروستكردنی سەركردایەتییەك رابەری جوڵانەوەو بزووتنەوەكانی جەماوەری بگرنه دەست و له پێناو گەیشتن به مافه رەواكانی خەڵك و دابینكردنی خواستەكانیان چالاكی بكەن و ئەمەش دیاردەیەكه كه به درێژایی مێژوو نموونەمان دیوەو چەندین رێكخستن و پارت و حزب هاتوونەته ئاراوه كه سەركردایەتی شۆڕش و جوڵانەوەی رەوا و ئازادیخوازانەی گەلانیان كردووەو كاروانی خەبات و تێكۆشانیان بەرەو سەركەوتن بردووه و لەم نێوانەشدا هەندێك گەیشتوونەته ئامانج و هەندێكیان هێشتا بەڕێگاوەن و هەندێكی دیكەش شكستیان خواردووه.
به دڵنیاییەوەو به روونی دەتوانین نمونەی زۆر له مێژوودا دەستنیشان بكەین كه به دوو جەمسەری جیاوازدا چارەنوسی خۆیان و گەلەكانیان تۆماركردووه، هەندێك لەو نمونانه ئیمپراتۆری و دیكتاتۆری بەدوای خۆیدا هێناوەو هەندێكیش به شۆڕش و راپەڕین درێژەیان به خەبات داوه، بەڵام ئەنجام و كۆتایی ئەوانەی له خزمەت فراوانكردنی ئیمپراتۆری و دیكتاتۆریدا بوون و هەوڵیان بۆ فراوانكردنی دەسەڵات داوه ئەوە بووه كه لەو پەڕی هێز و توانادا گەیشتوونەته خاڵی كۆتایی و شكستیان هێناوەو لەناو چوون.
پیوێسته له رۆژگاری ئەمڕۆدا و له كاتی ئێستادا زیاتر سەرنجی ئەو رووداوانه بدەین و توێژینەوەی وردیان بۆ بكەین و ئەو پرسیاره رووبەرووی خۆمان بكەینەوه كه دەبێت بۆ چ ئەنجام و ئامانجێك ئەو هەموو سەركرده مەزن و ئەو هەموو هێز و تێكۆشەرانه له بەرامبەر كێشەیەكدا لەسەر كورسی و پایه، ئەو هەموو قەیران و كێشه بێننه ئاراوەو جەماوەرێك كه له رابردوودا بەردەوام پشتیوانییان بوون پشتگوێ بخەن، جەماوەرێك كه پشتیوانی سەرەكی ئەوان بوون بۆ خەبات و گەیشتن به ئامانجه نەتەوەییەكان.
بەڵام ئەمڕۆكه له پێناو پلەو پایەی حزبی و دەستكەوتی تەسكدا ئەو جەماورەمان لەیادكردووه كه به كۆبوونەوەو پەیامی رێكخراوەیی و خواستی لایەنەكان داوا له سەركردایەتییەكانیان دەكەن رێكبكەون و واز له بیركردنەوەی تەسكی بەرژەوەندی تاكی بهێنن و بەرەو سازان بڕۆن، مەگەر هەموو لایەك داوای سازن و دژ به خۆ سەپاندن نییه؟
لەم بارودۆخەدا به دڵنیاییەوه دەبێت هەر لایەك له بەشێك له داخوازییەكانی دەست هەڵبگرێت و بەرەو پرۆژەیەكی هاوبەش هەنگاو بنێن كه تیادا شتێك دراوەو شتێك وەرگیراوه و مانای راستەقینەی دانوستان بەرجەسته بكات.
جەماوەری خەڵكی كوردستان كه به درێژایی مێژوو له لایەن رژێمەكان و به هۆی قۆناغه جیاوازەكانی خەبات تووشی چەندەها زەرەر و زیان و ئەشكەنجه و كیمیاباران و شاڵاوی بەدناوی ئەنفال بووەو هەزاران شەهیدی لەم رێگایەدا بەخشیوه و سەدان پەك‌كەوتەی تیایه و هەزاران بێوەژن و باوكی جگەرسووتاوی له ئامێزه، ئاستی سەبر و پشووی سنووردارەو دەبێت ئەو پرسیارە لەخۆمان بكەین ئایا ئاستی سەبری ئەم خەڵكه تاكوێیەو تاكەی دەبێت باجی دەسەڵاتخوازی سەركردەكانی بدات؟
پێویسته ئەم سەركردەو پارتانه باش بزانن كه به ماندووبوونی ئەم جەماوەره پێ گەیشتوون و هەر ئەم جەماوەرەش دەتوانێت سزا و پاداشتیان بدات.
هیوادارم و ئۆمێد دەخوازم زیاتر لەمه لەسەر دەستی سەركرده و پارت و رێكخراوەكان زاخاو به قوڕگی ئەم گەله زوڵملێكراوەدا نەكرێت كه به درێژایی مێژوو له لایەن دوژمنەوه زوڵمی لێكراوەو چەوساوەتەوه، دڵنیابن رق و تووڕەبوونی جەماوەر سنوورداوەو هەوڵ بدەن نەكەونه بەردەمی تووڕەیی و عوسیانی جەماوەر.
با دوور بڕوانن لەو هەموو پەیام و راسپاردانەی له لایەن جەماوەرەوه پێیان دەگات، كام رێكخراو و پارت و سیاسەتمەداری كورد هەیه له لایەن كەسان و وڵاتانی دراوسێ و جیهانییەوه ئامۆژگاری نەكرابێت؟ تۆ بڵێی پەیامەكان تەنها زاراوەیی بێت یان ئەوەتا له پشت ئەم پەیامانەوه پەیامی دیكه هەیه كه گرنگتر له هەمووان پەیامی جەماوەره كه پاداشتی سەروەری دەستكەوتەكانی خوێنی شەهیدانەو له سەروو هەموو شتێكەوه دەوەستێت و دەبێت سەرتا پێ گوێی لێبگیرێت و جێبەجێ بكرێت.
"نازم دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، "حەکیم کەریم قادر" فەرماندەی پێشمەرگەی لە نەخۆشخانەی پارسیانی تارانی بەسەرکردەوە و ئاگاداری ڕەوشی تەندروستییان بوو.
"نازم عومەر دەباغ" نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە تاران، پێش نیوەڕۆی ئەمڕۆ سێشەمە 3 ئازار / مارسی 2015 لە نەخۆشخانەی پارسیانی تاران سەردانی "حەکیم کەریم قادر" فەرماندەی پێشمەرگەی هەرێمی کوردستانی کرد و لە نزیکەوە ئاشنابوو لە باری تەندروستییان و ئومێدی زووچاکبوونەوەی بۆ خواستن و ئامادەیی نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێمی کوردستانی نیشاندا بۆ هەر هاوکارییەک کە پێویستییان پێی بێت.
لە بەرامبەریشدا "حەکیم کەریم قادر" خۆشحاڵی خۆی دەربڕی بە سەردانی نوێنەری حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە ئێران بۆ نەخۆشخانە و لە نزیکەوە ئاگاداربوون لە ڕەوشی تەندروستییان و هەروەها سوپاسی نوێنەرایەتیی حکوومەتی هەرێم لە تاران و کارمەندانی ئەم نوێنەرایەتییەی کرد کە هەر لە ڕۆژە سەرەتاییەکانی گەیاندنی بۆ وڵاتی ئێران بە پەرۆش بوون و کاری پێویستیان بۆ ئەنجامداوە.
"حەکیم کەریم قادر" فەرماندەی پێشمەرگەی کوردستان لە شەڕ لەگەڵ گرووپی تیرۆریستی داعیش لە شاری کەرکووک برینداربوو و ماوەی سێ هەفتەیە کە لە نەخۆشخانەی پارسیانی تارانی لە ژێر چاودێری دکتۆرانی پسپۆڕ و شارەزا دایە و ئێستا باریی تەندروستی گونجاوە.
بە ئامادبوونی نوێنەرایەتیی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە ئێران، یادی شەھیدانی کیمیابارانی ھەڵەبجە لە گۆڕستانی بەھەشتی زەھرا لە شاری تاران بەرز ڕاگیرا.
کاتژمێر ١ی ئەمڕۆ دووشەمە ٢٤ی شوبات / فەبرایەری ٢٠١٤ بە ئامادبوونی نازم عومەر دەباغ نوێنەری حکوومەتی ھەرێمی کوردستان لە تاران، دکتۆر جگەرخوێن جێگری نوێنەرایەتیی ھەرێمی کوردستان لە وڵاتی ئێران، نوێنەری پارتە سیاسییەکانی ھەرێمی کوردستان لە ئێران، لەوانە: لوقمان لەتیف محەمەد ـ نوێنەری حیزبی سوشیاڵ دیموکراتی کوردستان، ئەمجەد باباحاجی ـ نوێنەری یەکگرتووی ئیسلامی، ھیوا ڕەسووڵ ڕەشید ـ نوێنەری کۆمەڵی ئیسلامی، قایم مەقامی گۆڕستانی بەھەشتی زەھرا و ٣٥ کەس لە کەسووکاری شەھیدانی کارەساتی کیمیابارانی ھەڵەبجە، بە پێشکەش تاجە گوڵینە لە سەر مەزاری پیرۆزی شەھیدانی ھەڵەبجە لە پارچەی ژمارە ٢٥ و ٤٠ی گۆڕستانی بەھەشتی زەھرای شاری تاران، ڕێوڕەسمی یاد و بیرئانینی ئەم شەھیدانە بەڕێوەچوو.
ھەر لەم ڕێوڕەسمەدا کە بۆ یادی شەھیدانی کارەساتی کیمیابارانی ھەڵەبجە بەڕێوەچوو تیایدا چەندین وتار لە لایەن بەشداربووانەوە پێشکەش کرا.
کۆمەڵێک لە شەھیدانی کارەساتی کیمیابارانی ھەڵەبجە کە کاتی خۆی لە ئێران کۆچیان کردووە لە گۆڕستانەکانی ئێران بەخاکسپێردراون و نزێکەی ٧٠ کەس لەو شەھیدانە لە پارچەکانی ژمارە ٢٥ و ٤٠ی گۆڕستانی بەھەشتی زەھرای شاری تاران بەخاکسپێردراون و ٤٤ کەس لەو شەھیدانە لە پارچەی ٢٥ـدا لە تەنیشت یەکتری بەخاکسپێردراون.
لەسەر بڕیاری سەرۆکایەتی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان، ٣٥ کەس لە کەسووکاری شەھیدانی کیمیابارانی ھەڵەبجە بۆ سەردانی مەزاری شەھیدانیان سەردانی تارانیان کرد و بە پێشکەش کردنی تاجە گوڵینە لە سەر مەزاری پیرۆزی شەھیدانی ھەڵەبجە یادی ئەم شەھیدانەیان بەر ڕاگرت.
دوای بۆردوومانی کیمیابارانی شاری ھەڵەبجە لە لایەن ڕژیمی بەعسەوە، ژمارەیەکی زۆر لە بریندارنی ئەم کارەساتە بۆ چارەسەرکردنی برینەکانیان ڕەوانەی نەخۆشخانە جۆراوجۆرەکانی وڵاتی ئێران کران و زۆربەیان بەرەو شاری تاران رەوانە کران. بەداخەوە ھەندێک لەو بریندارانە بە ھۆی کاریبوونی برینەکانیان ھەر لە شاری تاران کۆچی دوواییان کرد و لە گۆڕستانی گەورەی ئەم شارە کە بە "بەھەشتی زەھرا" ناسراوە بەخاکسپێردران.
ساڵانە رێکخراوە جۆراوجۆرەکانی NGO، کوردەکانی دانیشتووی شاری تاران و بنەماڵەی شەھیدانی بۆردوومانی کارەساتی کیمیایی شاری ھەڵەبجە سەردانی مەزاری پیرۆزی شەھیدانی ھەڵبجە دەکەن و بە دانانی تاجە گوڵینە و خوێندنی فاتیحە یاد و بیرەوەریەکانیان بەرز رادەگرن.
دووشەمە ٢٤ی شوبات
به هه‌وڵو كۆششی نوێنه‌رایه‌تی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان له تارانكێشه‌ی خوێندكارانی هه‌رێمی كوردستان له ئێران چاره‌سه‌ر ده‌كرێت.
مامۆستا نازم عومه‌ر نوێنه‌ری هه‌رێمی كوردستان له تاران له‌لێدوانێكدا بۆ كوردستانی نوێ ئه‌وه‌ی خسته‌ڕوو: به‌گوێره‌ی ئه‌و پلانه‌ی كه تایبه‌ت به‌شۆڕشه‌كه دانرابوو سه‌ركه‌وتنی به‌ده‌ستهێنا.